Chandrayaan 2 All Point Discussion - આવનાર પરીક્ષાઓ માટે ખૂબ જ અગત્યનો કરંટ અફેર્સનો ટોપિક Chandrayaan 2 Important Questions
આવનાર પરીક્ષાઓ માટે ખૂબ જ અગત્યનો કરંટ અફેર્સનો ટોપિક
*🌜ચંદ્રયાન - 2 🚀વિશેની સંપૂર્ણ માહિતી*
🎯જેમાંથી 💯% 1-2 માર્ક્સ ના પ્રશ્નો આવવાની પુર્ણ સંભાવના
જાણો, *ઈસરોએ લેન્ડરને 'વિક્રમ' અને રોવરને 'પ્રજ્ઞાન' નામ કેમ આપ્યુ?*
ભારતના કરોડો લોકો ચંદ્રયાન-2ના લેન્ડર 'વિક્રમ' અને રોવર 'પ્રજ્ઞાન'ના નામથી પરિચિત થઈ ચુક્યા છે.
ભારતના ચંદ્રયાન-2માંથી છુટા પડેલા લેન્ડર 'વિક્રમ'ની ચંદ્ર પર ઉતરાણ માટેની તૈયારીઓ પુરી થઈ હતી પણ છેલ્લા ૨ કિલોમીટર માં અંતર બાદ તેની સાથેનો સંપર્ક તુટી ગયો છે.
લેન્ડરને 'વિક્રમ' નામ કેમ અપાયુ તેવો સવાલ થવો સ્વાભાવિક છે.
જવાબ એ છે કે, ઈસરોએ આ લેન્ડરને ભારતના અવકાશ પ્રોગ્રામના જન્મદાતા ગણાતા વિક્રમ સારાભાઈના નામ પરથી 'વિક્રમ' નામ આપ્યુ છે.
લેન્ડરમાંથી ચંદ્રની સપાટી પર ફરનારા હતું એ રોવરને 'પ્રજ્ઞાન' નામ આપવામાં આવ્યુ છે.
*'પ્રજ્ઞાન' એક સંસ્કૃત શબ્દ છે.જેનો અર્થ થાય છે 'બુધ્ધિમતા'* 'પ્રજ્ઞાન'નુ જે કામ છે તેમાં સૌથી વધારે જરુર જ બુધ્ધિમત્તાની પડવાની છે.
'પ્રજ્ઞાને' ચંદ્રની સપાટી પર રહેલી ઘણી વસ્તુઓની માહિતી મોકલવાની છે.
*આવી જ અવનવી માહિતી મેળવવા માટે જોડાયેલા રહો STUDY CHOICES ના Digital Education સાથે*
🎯 *આટલા વિશાળ ચંદ્ર પર લેન્ડિંગ માટે દક્ષિણ ધ્રુવનો વિસ્તાર જ કેમ પસંદ કરાયો?*
ચંદ્રયાન-2 મિશનના ભાગરુપે ભારત ચંદ્ર પર ઉતરાણ કરનાર દુનિયાનો ચોથો દેશ બનવા જઈ રહ્યો હોત. ચંદ્રયાન-2નુ લેન્ડર વિક્રમ ચંદ્ર પર ઉતરવાનુ હતું.આમ તો ચંદ્ર ઘણો વિશાળ છે.ચંદ્રની સપાટી પર બહુ જગ્યાઓ છે તો ઈસરોએ લેન્ડિંગ માટે ચંદ્રનો દક્ષિણ ધ્રુવનો વિસ્તાર જ કેમ પસંદ કર્યો હતો...?
આ સવાલના એક કરતા વધારે જવાબ છે.નિષ્ણાતોના કહેવા પ્રમાણે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર શોધ કરવાથી ખબર પડશે કે ચંદ્રની ઉત્પત્તિ કેવી રીતે થઈ અને તેની રચના કેવી રીતે થઈ.આ વિસ્તારમાં બહુ મોટા અને વિશાળ ખાડા છે.જ્યાં ચંદ્રની ઉત્તર ધ્રુવની અપેક્ષાએ બહુ ઓછુ સંશોધન થયુ છે.
દક્ષિણી ધ્રુવના વિસ્તારમાં સોલર સિસ્ટમના પ્રારંભના દિવસોના જિવાષ્મ હોવાની પણ શક્યતા છે.માટે જ ચંદ્રની આ સપાટીનુ ઈસરો મેપિંગ કરવા માંગે છે.
ચંદ્રના આ હિસ્સામાં પાણી હોવાની શક્યતા પણ નકારી શકાતી નથી. લેન્ડર વિક્રમ જ્યાં ઉતરવાનુ છે ત્યાં વિશાળકાય ખાડા છે.જેને ખીણ કહીએ તો પણ ખોટુ નથી.
જેમ કે *ચંદ્રનો સૌથી મોટો ખાડો આઈતકેન બેસિન દક્ષિણ ધ્રુવ પર* છે.જેની પહોળાઈ 2500 કીમી અને ઉંડાઈ 13 કિમી છે.
ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવના 18 ટકા હિસ્સાને જ પૃથ્વી પરથી જોઈ શકાય છે.બાકીના 82 ટકા હિસ્સાને પહેલી વખત રશિયાના યાને 1959માં ખેંચેલી તસવીરથી જોવા મળી શક્યો હતો.
રાઠોડ રોહિત
💥 *રશિયાએ લેન્ડર 'વિક્રમ' બનાવીને આપવાનો ઈનકાર કરી દીધો હતો*💥
ચંદ્રની સપાટી પર લેન્ડિંગ કરવા જઈ રહેલા લેન્ડર વિક્રમના સર્જનની કહાની પણ રસપ્રદ છે. *ચંદ્રયાન-2 મિશનને 2008માં તત્કાલીન વડાપ્રધાન મનમોહનસિંહની અધ્યક્ષતામાં સરકારે મંજૂરી આપી* હતી.
તે વખથે ઈસરો અને રશિયન સ્પેસ એજન્સી રોસકોસમોસ મળીને ચંદ્રયાનને બનાવવાના હતા.બંને એજન્સીએ ચંદ્રયાન-2ની ડિઝાઈન તૈયાર કરી લીધી હતી.તેના લોન્ચિંગ માટે જાન્યુઆરી 2013 તારીખ રાખવામાં આવી હતી.
સમજૂતી પ્રમાણે રશિયાએ લેન્ડર અને ભારતે ચંદ્રયાન-2ના ઓર્બિટર અને રોવરનુ નિર્માણ કરવાનુ હતુ.જોકે રશિયન સ્પેસ એજન્સી દ્વારા લેન્ડર બનાવવા માટે લગાતાર થઈ રહેલા વિલંબથી 2013ની ડેડલાઈન પસાર થઈ ગઈ હતી. 2016 સુધી પણ લેન્ડર તૈયાર થઈ શક્યુ નહોતુ.
આખરે રોસકોસમોસે લેન્ડર બનાવવાનુ શક્ય નથી તેમ કહીને હાથ અધ્ધર કરી દીધા હતા.એ પછી ઈસરોએ જાતે લેન્ડર બનાવવાનુ નક્કી કર્યુ હતુ. 29 જુન 2019 સુધીમાં લેન્ડર અને રોવર બનાવવાની કામગીરી ઈસરોએ પૂર્ણ કરી હતી.જો રશિયાએ વિલંબ ના કર્યો હોત તો કદાચ ચંદ્રયાન-2 મિશન પહેલા પાર પડી ચુક્યુ હોત.
💥 *લેન્ડિંગની પ્રેક્ટિસ કરવા ચંદ્ર જેવી માટી માટે નાસાએ માંગ્યા કરોડો રુપિયા, ઈસરોએ કર્યો આવો ઉપાય*💥
ચંદ્રયાન-2નુ લેન્ડર વિક્રમ ચંદ્રની સપાટી પર લેન્ડિંગ કરે તે પહેલા ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ આ મિશનની સફળતા માટે અનેક વખત ઈસરોમાં તેનુ રિહર્સલ કર્યુ હતુ. આ માટે ઈસરોએ ચંદ્રની સપાટી જેવી જ સપાટી તૈયાર કરવાની હતી.આ માટેની માટી ક્યાંથી લાવવી તે સવાલ હતો.પહેલા ઈસરોએ ચંદ્ર પરની માટીને મળતી આવતી માટી મેળવવા અમેરિકાની અવકાશી સંસ્થા નાસાનો સંપર્ક સાધ્યો હતો.કારણકે નાસા પાસે આ પ્રકારની માટી છે.
*જોકે નાસાએ એક કિલો માટી માટે 1000 રુપિયાની માંગી* કરી હતી.ભારતને 60 થી 70 ટન માટીની જરુર હતી.એ હિસાબે તો ભારતે માટી માટે કરોડો રુપિયા ચુકવવા પડે તેમ હતા.
ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ તેનો પણ ઉપાય શોધી કાઢયો હતો.ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓની મદદથી જાણવા મળ્યુ હતુ કે, *તામિલનાડુના બે ગામ સીતમ પોંડી અને કુન્નામલાઈમાં એરોથોસાઈટ નામના ખડકો* છે. જેમાંથી ચંદ્રની સપાટી જેવી માટી બનાવી શકાય છે.
ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ બાદમાં આ ખડકોમાંથી માટી તૈયાર કરીને બેંગ્લોરની લેબોરેટરીમાં પરિક્ષણ કર્યુ હતુ.લેન્ડર વિક્રમના લેન્ડિંગની પ્રેક્ટિસ માટે આ માટીમાંથી ચંદ્ર જેવી સપાટી તૈયાર કરાઈ હતી.જોકે આ માટે માત્ર 12 લાખ રુપિયા જ ખર્ચ થયો હતો.
પછી જણવા મળ્યું કે તમિલનાડુના સાલેમમાં એર્નોથોસાઇટ નામના ખડકો છે, જે ચંદ્રના ખડકોને મળે છે. જે માટી માટે 72 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવો પડત, તે કામ મફતમાં જ થઇ ગયું.
*ત્રિચીના નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેક્નોલોજી, પેરિયાર યૂનિનવર્સિટી અને બેંગલુરુના ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સે તે ખડકોને દળીને ચંદ્ર જેવી માટી બનાવી*, ત્યાંથી ઇસરો સેટેલાઇટ ઇન્ટિગ્રેશન એન્ડ ટેસ્ટિંગ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ બેંગલુરુ લાવવામાં આવી અને ત્યાં બે મીટર જાડી સપાટી તૈયાર કરવામાં આવી, એટલો જ પ્રકાશ રાખવામાં આવ્યો, જેટલો ચંદ્ર પર છે.
ત્યાં 2015થી અત્યાર સુધી હજીરો વખત લેન્ડિંગનું ટેસ્ટિંગ કરવામાં આવ્યું. *ચંદ્ર પર ગુરુત્વાકર્ષણ બળ પૃથ્વી કરતા 6 ગણું ઓછું* હોય છે. *તેથી હેલિયમ ગેસ વાપરવામાં આવ્યો.*
🚀 *ચંદ્રયાન - 2 ની સફરે*🚀
🙏રાત્રે 1:51 વાગ્યે ચંદ્રથી માત્ર 2.1 કિમી ઉપર ચંદ્રયાનનો સંપર્ક તૂટ્યો, PM મોદીએ વૈજ્ઞાનિકોનો આભાર માન્યો
ચંદ્રના સૌથી મુશ્કેલ દક્ષિણી ધ્રુવ પર ઈતિહાસ રચવાથી 69 સેકન્ડ દૂર હતું ભારત
ચંદ્રની કક્ષામાં રહેલું ઓર્બિટર એક વર્ષ સુધી ચંદ્ર વિશે માહિતી આપતું રહેશે
*નાસાના ડેપ્યુટી ચીફ જેમ્સ મોરહાર્ડે કહ્યું- હું બસ એટલું જ કહીશ કે આ વિશ્વ માટે મોટું પગલું હોત*
*ભારત ચંદ્ર પર ઊતરનાર ચોથો દેશ હોત, ચંદ્ર પર રોબોટિક રોવર ચલાવનારો ત્રીજો દેશ હોત*
🎯 *ઈઝરાયલે પણ ચાલુ વર્ષે 11 એપ્રિલે દક્ષિણ ધ્રુવ પર લેન્ડિગનો નિષ્ફળ પ્રયાસ કર્યો હતો*
ઐતિહાસિક પળના સાક્ષી બનવાની આશામાં લોકો રાત્રે ટીવી સામે બેસી રહ્યા
ભારત અંતરિક્ષમાં ઈતિહાસ રચવાની નજીક હતું ત્યારે ચંદ્રની સપાટીથી માત્ર 2.1 કિમી ઉપર ચંદ્રયાનનો ઈસરો સાથે સંપર્ક તૂટી ગયો.
ત્યારે ચંદ્રયાન નક્કી સમય મુજબ 1 મિનિટ 9 સેકન્ડ પછી ચંદ્ર પર લેન્ડ કરવાનું હતું. સંપૂર્ણપણે સ્વદેશી ચંદ્રયાન-2નું લેન્ડર વિક્રમ શુક્રવાર-શનિવારની રાત્રે 1.53 વાગ્યે ચંદ્ર પર ઉતરવાનું હતું.
*રાત્રે લગભગ અઢી વાગ્યે ઈસરોના વડા કે. સિવને કહ્યું કે યાનનો સંપર્ક તૂટી ગયો છે.*
રાઠોડ રોહિત
👆👆👆👆👆
*ચંદ્ર પર જીવન કેવી રીતે સંભવ છે તેની માહિતી મેળવશે*
🎯 1. *ઓર્બિટર:* આખું વર્ષ કામ કરશે, તે જ સંપર્કમાં રહેશે
2379 કિલોનું ઓર્બિટર બે સપ્ટેમ્બરે અલગ થઇ ચંદ્રના ચક્કર લગાવી રહ્યું છે. આ એક વર્ષ કામ કરશે. ઇસરોને પ્રજ્ઞાન અને વિક્રમથી મળનારી માહિતી ઓર્બિટર દ્વ્રારાજ મળશે. તે તપાસશે તે સપાટીની નીચે બરફ છે કે નહીં? એટલે જો બરફ હશે તો પાણી પણ હશે.
🎯 2. *લેન્ડર (વિક્રમ):* સપાટી અંગે ઓર્બિટરને માહિતી આપશે
ભારત ચંદ્ર પર પહેલી વખત લેન્ડિંગ કરશે. 1,471 કિલોનું વિક્રમ પ્રજ્ઞાનને ચંદ્ર પર ઉતારશે. તેમાં ત્રણ મહત્વના ઉપકરણ છે, ચંદ્ર પર ભૂકંપનો અભ્યાસ કરશે. બદલાતા તાપમાન પર પણ શોધ કરશે. તે 14 દિવસ કામ કરશે.
🎯 3. *રોવર (પ્રજ્ઞાન):* 6 પૈડાવાળું છે, કુલ 500 મી. ચાલશે
વિક્રમના લેન્ડ થયા પછી 27 કિલોનું પ્રજ્ઞાન 3 કલાકમાં બહાર આવશે. તે એક સેમી સેકન્ડની સ્પીડથી 14 દિવસમાં 500 મીટરનું અંતર કાપશે. ત્યાર બાદ તેનું કામ પુરું થઇ જશે. બે વિશેષ ઉપકરણ દ્વ્રારા તે માહિતી મેળવી વિક્રમને આપશે. વિક્રમ ઓર્બિટરને અને ઓર્બિટર ઇસરોને આ માહિતી પહોંચાડશે.
11 વર્ષથી તૈયારી, 4 વર્ષ સુધી સઘન અભ્યાસ: તમિલનાડુમાં ચંદ્ર જેવા ખડકો શોધ્યા, બેંગલુરુમાં ચંદ્રની સપાટી બનાવી હજારો વખત લેન્ડિંગ કરાવ્યું
*Proud to be Indian space research organization (ISRO)*
Rathod Rohit
થોડું વધુ જાણકારી ખાસ આપના માટે.
*🎈 ચન્દ્ર પર આજ સુધી છેલ્લા 60 વર્ષમાં 109 મિશન મોકલવામાં આવ્યા.*
*➡️ સફળ મિશન :- 61.*
*➡️ નિષ્ફળ મિશન :- 48.*
*➡️ 17 ઓગસ્ટ 1958માં અમેરિકાએ પહેલું નિષ્ફળ મુન મિશન પાયોનિયર - 0 હતું.*
*➡️4 જાન્યુઆરી 1959માં રશિયાનું પહેલું લુના-૧ સફળ રહ્યું હતું.*
*🎈 ISROના ચેરમેન કૈલાસાવડિવ સિવાન પિલ્લાઈના જીવન વિશે.*
*➡️ પોતાના ખેતરમાં ઉઘાડા પગે કામ કરવા માંડી થી વિશ્વનો સૌથી સફળતા ઓછા ખર્ચે અવકાશમાં જનાર એજન્સીના વડા બનાવવાની કે.સિવનની ગાથા પ્રેરણાદાયી છે.*
*➡️ કે. શિવનનું આખું નામ ડૉ. કૈલાસાવડિવ સિવાન પિલ્લાઈ છે. 14 એપ્રિલ 1957ના રોજ જન્મેલા કે સિવાન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઇઝેશનના સચિવ છે.*
*➡️ વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટરના પૂર્વ ડિરેકટર કે સિવાન રોકેટમેન તરીકે જાણીતા છે. તેમણે બહારના સ્પેસ પ્રોગ્રામ માટે ક્રાયોજેનિક એન્જીનના વિકાસમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપ્યું છે. વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર રોકેટનું નિર્માણ કરે છે.*
*➡️ કે. સિવાન 1982ની સાલમાં ઇસરોમાં જોડાયા હતા. જાન્યુઆરી 2018માં તે ઇસરોના ચીફ બન્યા. તેમણે 104 સેટેલાઈટ લૉન્ચમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી.*
*➡️ રોકેટના નિષ્ણાત હોવા છતાં કે સિવાનને તમિલ કલાસિકલ ગીતો ઉપરાંત પોતાના બગીચામાં માળીકામ કરવાનો શોખ છે.*
*✅ સિવાન તેમના પરિવારના પહેલા ગ્રેજ્યુએટ હતા.*
*➡️ isro ચીફ ખૂબ જ સામાન્ય પરિવારના છે તેમના પિતા ખેડૂત હતા. સિવાન તેમના પરિવારના પહેલા ગ્રેજ્યુએટ છે.*
*➡️ તેમણે પોતાના ગામની પ્રાથમિક શાળામાં અભ્યાસ કર્યો હતો ત્યારબાદ તેમણે નાગરકોઈલ ની હિન્દુ કોલેજમાંથી ગ્રેજ્યુએશન કર્યું હતું. 1980માં મદ્રાસ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેકનોલોજી માંથી એરોનોટિકલ એન્જિનિયરિંગમાં સ્નાતકની ડિગ્રી મેળવી હતી. વર્ષ 2006માં આઈટીઆઈ બોમ્બે માંથી એરોસ્પેસ એન્જિનિયરીંગ માં માસ્ટરની ડિગ્રી મેળવી હતી.*
*➡️ ખુદ કે સિવાન કહે છે કે પગરખા કે ચંપલ વગર મેં મારું બાળપણ પસાર કર્યું છે હું કોલેજ સુધી ધોતી પહેરતો હતો. MITમાં દાખલ થયો ત્યારે હું પહેલીવાર પેન્ટ પહેરતા શીખ્યો હતો.*
*✅ સિવાનની સિદ્ધિઓ.*
*➡️ કે. સિવાન 1982ની સાલમાં ઇસરોના પોલર સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલમાં જોડાયા હતા. અને મિશનનું તમામ પ્લાનિંગ, મિશનની ડિઝાઇનિંગ અને એનાલિસિસમાં મહત્વનું યોગદાન આપ્યું હતું.*
*➡️ કે. સિવાને ડે ઓફ લોન્ચ વાઇન્ડ બાયસિંગ સ્ટ્રેટજીને વિકસિત કરી હતી. આ સ્ટ્રેટજીમાં હવામાનની કોઈ પણ સ્થિતિમાં રોકેટના લૉન્ચને સક્ષમ બનાવે છે.*
*➡️ કે. સિવાને પોતાની કારકિર્દી દરમિયાન વિવિધ પુરસ્કારો મળ્યા છે. જેમાં ડોકટર ઓફ સાયન્સ સામેલ છે.*
*➡️ તેમને ઇસરોના મેરીટ એવોર્ડ, બીરેન રોય સ્પેસ સાયન્સ અને ડિઝાઇન એવોર્ડ સહિતના ઘણા પુરસ્કારો મેળવ્યા છે.*
👌 *સફળતા કરતા પણ વધારે મહત્વનુ છે કોઈપણ કાર્યમા કોશિશ કરવી, શરૂઆત કરવી*
*એકવાર કરેલી શરૂઆત બીજી વખતના કાર્યમાં જરૂરથી સફળતા અપાવશે*
Study Choices
ખુબજ મહત્વની માહિતી જે આપ ચંદ્રયાન 2 વિશે જાણવા માંગો છો
બધીજ પરીક્ષામાં ઉપયોગી બને તેવી વધુ માહિતી ચંદ્રયાન 2 વિશે જાણવા અહી ક્લીક કરો
*🌜ચંદ્રયાન - 2 🚀વિશેની સંપૂર્ણ માહિતી*
🎯જેમાંથી 💯% 1-2 માર્ક્સ ના પ્રશ્નો આવવાની પુર્ણ સંભાવના
જાણો, *ઈસરોએ લેન્ડરને 'વિક્રમ' અને રોવરને 'પ્રજ્ઞાન' નામ કેમ આપ્યુ?*
ભારતના કરોડો લોકો ચંદ્રયાન-2ના લેન્ડર 'વિક્રમ' અને રોવર 'પ્રજ્ઞાન'ના નામથી પરિચિત થઈ ચુક્યા છે.
ભારતના ચંદ્રયાન-2માંથી છુટા પડેલા લેન્ડર 'વિક્રમ'ની ચંદ્ર પર ઉતરાણ માટેની તૈયારીઓ પુરી થઈ હતી પણ છેલ્લા ૨ કિલોમીટર માં અંતર બાદ તેની સાથેનો સંપર્ક તુટી ગયો છે.
લેન્ડરને 'વિક્રમ' નામ કેમ અપાયુ તેવો સવાલ થવો સ્વાભાવિક છે.
જવાબ એ છે કે, ઈસરોએ આ લેન્ડરને ભારતના અવકાશ પ્રોગ્રામના જન્મદાતા ગણાતા વિક્રમ સારાભાઈના નામ પરથી 'વિક્રમ' નામ આપ્યુ છે.
લેન્ડરમાંથી ચંદ્રની સપાટી પર ફરનારા હતું એ રોવરને 'પ્રજ્ઞાન' નામ આપવામાં આવ્યુ છે.
*'પ્રજ્ઞાન' એક સંસ્કૃત શબ્દ છે.જેનો અર્થ થાય છે 'બુધ્ધિમતા'* 'પ્રજ્ઞાન'નુ જે કામ છે તેમાં સૌથી વધારે જરુર જ બુધ્ધિમત્તાની પડવાની છે.
'પ્રજ્ઞાને' ચંદ્રની સપાટી પર રહેલી ઘણી વસ્તુઓની માહિતી મોકલવાની છે.
*આવી જ અવનવી માહિતી મેળવવા માટે જોડાયેલા રહો STUDY CHOICES ના Digital Education સાથે*
🎯 *આટલા વિશાળ ચંદ્ર પર લેન્ડિંગ માટે દક્ષિણ ધ્રુવનો વિસ્તાર જ કેમ પસંદ કરાયો?*
ચંદ્રયાન-2 મિશનના ભાગરુપે ભારત ચંદ્ર પર ઉતરાણ કરનાર દુનિયાનો ચોથો દેશ બનવા જઈ રહ્યો હોત. ચંદ્રયાન-2નુ લેન્ડર વિક્રમ ચંદ્ર પર ઉતરવાનુ હતું.આમ તો ચંદ્ર ઘણો વિશાળ છે.ચંદ્રની સપાટી પર બહુ જગ્યાઓ છે તો ઈસરોએ લેન્ડિંગ માટે ચંદ્રનો દક્ષિણ ધ્રુવનો વિસ્તાર જ કેમ પસંદ કર્યો હતો...?
આ સવાલના એક કરતા વધારે જવાબ છે.નિષ્ણાતોના કહેવા પ્રમાણે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર શોધ કરવાથી ખબર પડશે કે ચંદ્રની ઉત્પત્તિ કેવી રીતે થઈ અને તેની રચના કેવી રીતે થઈ.આ વિસ્તારમાં બહુ મોટા અને વિશાળ ખાડા છે.જ્યાં ચંદ્રની ઉત્તર ધ્રુવની અપેક્ષાએ બહુ ઓછુ સંશોધન થયુ છે.
દક્ષિણી ધ્રુવના વિસ્તારમાં સોલર સિસ્ટમના પ્રારંભના દિવસોના જિવાષ્મ હોવાની પણ શક્યતા છે.માટે જ ચંદ્રની આ સપાટીનુ ઈસરો મેપિંગ કરવા માંગે છે.
ચંદ્રના આ હિસ્સામાં પાણી હોવાની શક્યતા પણ નકારી શકાતી નથી. લેન્ડર વિક્રમ જ્યાં ઉતરવાનુ છે ત્યાં વિશાળકાય ખાડા છે.જેને ખીણ કહીએ તો પણ ખોટુ નથી.
જેમ કે *ચંદ્રનો સૌથી મોટો ખાડો આઈતકેન બેસિન દક્ષિણ ધ્રુવ પર* છે.જેની પહોળાઈ 2500 કીમી અને ઉંડાઈ 13 કિમી છે.
ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવના 18 ટકા હિસ્સાને જ પૃથ્વી પરથી જોઈ શકાય છે.બાકીના 82 ટકા હિસ્સાને પહેલી વખત રશિયાના યાને 1959માં ખેંચેલી તસવીરથી જોવા મળી શક્યો હતો.
રાઠોડ રોહિત
💥 *રશિયાએ લેન્ડર 'વિક્રમ' બનાવીને આપવાનો ઈનકાર કરી દીધો હતો*💥
ચંદ્રની સપાટી પર લેન્ડિંગ કરવા જઈ રહેલા લેન્ડર વિક્રમના સર્જનની કહાની પણ રસપ્રદ છે. *ચંદ્રયાન-2 મિશનને 2008માં તત્કાલીન વડાપ્રધાન મનમોહનસિંહની અધ્યક્ષતામાં સરકારે મંજૂરી આપી* હતી.
તે વખથે ઈસરો અને રશિયન સ્પેસ એજન્સી રોસકોસમોસ મળીને ચંદ્રયાનને બનાવવાના હતા.બંને એજન્સીએ ચંદ્રયાન-2ની ડિઝાઈન તૈયાર કરી લીધી હતી.તેના લોન્ચિંગ માટે જાન્યુઆરી 2013 તારીખ રાખવામાં આવી હતી.
સમજૂતી પ્રમાણે રશિયાએ લેન્ડર અને ભારતે ચંદ્રયાન-2ના ઓર્બિટર અને રોવરનુ નિર્માણ કરવાનુ હતુ.જોકે રશિયન સ્પેસ એજન્સી દ્વારા લેન્ડર બનાવવા માટે લગાતાર થઈ રહેલા વિલંબથી 2013ની ડેડલાઈન પસાર થઈ ગઈ હતી. 2016 સુધી પણ લેન્ડર તૈયાર થઈ શક્યુ નહોતુ.
આખરે રોસકોસમોસે લેન્ડર બનાવવાનુ શક્ય નથી તેમ કહીને હાથ અધ્ધર કરી દીધા હતા.એ પછી ઈસરોએ જાતે લેન્ડર બનાવવાનુ નક્કી કર્યુ હતુ. 29 જુન 2019 સુધીમાં લેન્ડર અને રોવર બનાવવાની કામગીરી ઈસરોએ પૂર્ણ કરી હતી.જો રશિયાએ વિલંબ ના કર્યો હોત તો કદાચ ચંદ્રયાન-2 મિશન પહેલા પાર પડી ચુક્યુ હોત.
💥 *લેન્ડિંગની પ્રેક્ટિસ કરવા ચંદ્ર જેવી માટી માટે નાસાએ માંગ્યા કરોડો રુપિયા, ઈસરોએ કર્યો આવો ઉપાય*💥
ચંદ્રયાન-2નુ લેન્ડર વિક્રમ ચંદ્રની સપાટી પર લેન્ડિંગ કરે તે પહેલા ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ આ મિશનની સફળતા માટે અનેક વખત ઈસરોમાં તેનુ રિહર્સલ કર્યુ હતુ. આ માટે ઈસરોએ ચંદ્રની સપાટી જેવી જ સપાટી તૈયાર કરવાની હતી.આ માટેની માટી ક્યાંથી લાવવી તે સવાલ હતો.પહેલા ઈસરોએ ચંદ્ર પરની માટીને મળતી આવતી માટી મેળવવા અમેરિકાની અવકાશી સંસ્થા નાસાનો સંપર્ક સાધ્યો હતો.કારણકે નાસા પાસે આ પ્રકારની માટી છે.
*જોકે નાસાએ એક કિલો માટી માટે 1000 રુપિયાની માંગી* કરી હતી.ભારતને 60 થી 70 ટન માટીની જરુર હતી.એ હિસાબે તો ભારતે માટી માટે કરોડો રુપિયા ચુકવવા પડે તેમ હતા.
ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ તેનો પણ ઉપાય શોધી કાઢયો હતો.ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓની મદદથી જાણવા મળ્યુ હતુ કે, *તામિલનાડુના બે ગામ સીતમ પોંડી અને કુન્નામલાઈમાં એરોથોસાઈટ નામના ખડકો* છે. જેમાંથી ચંદ્રની સપાટી જેવી માટી બનાવી શકાય છે.
ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ બાદમાં આ ખડકોમાંથી માટી તૈયાર કરીને બેંગ્લોરની લેબોરેટરીમાં પરિક્ષણ કર્યુ હતુ.લેન્ડર વિક્રમના લેન્ડિંગની પ્રેક્ટિસ માટે આ માટીમાંથી ચંદ્ર જેવી સપાટી તૈયાર કરાઈ હતી.જોકે આ માટે માત્ર 12 લાખ રુપિયા જ ખર્ચ થયો હતો.
પછી જણવા મળ્યું કે તમિલનાડુના સાલેમમાં એર્નોથોસાઇટ નામના ખડકો છે, જે ચંદ્રના ખડકોને મળે છે. જે માટી માટે 72 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવો પડત, તે કામ મફતમાં જ થઇ ગયું.
*ત્રિચીના નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેક્નોલોજી, પેરિયાર યૂનિનવર્સિટી અને બેંગલુરુના ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સે તે ખડકોને દળીને ચંદ્ર જેવી માટી બનાવી*, ત્યાંથી ઇસરો સેટેલાઇટ ઇન્ટિગ્રેશન એન્ડ ટેસ્ટિંગ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ બેંગલુરુ લાવવામાં આવી અને ત્યાં બે મીટર જાડી સપાટી તૈયાર કરવામાં આવી, એટલો જ પ્રકાશ રાખવામાં આવ્યો, જેટલો ચંદ્ર પર છે.
ત્યાં 2015થી અત્યાર સુધી હજીરો વખત લેન્ડિંગનું ટેસ્ટિંગ કરવામાં આવ્યું. *ચંદ્ર પર ગુરુત્વાકર્ષણ બળ પૃથ્વી કરતા 6 ગણું ઓછું* હોય છે. *તેથી હેલિયમ ગેસ વાપરવામાં આવ્યો.*
🚀 *ચંદ્રયાન - 2 ની સફરે*🚀
🙏રાત્રે 1:51 વાગ્યે ચંદ્રથી માત્ર 2.1 કિમી ઉપર ચંદ્રયાનનો સંપર્ક તૂટ્યો, PM મોદીએ વૈજ્ઞાનિકોનો આભાર માન્યો
ચંદ્રના સૌથી મુશ્કેલ દક્ષિણી ધ્રુવ પર ઈતિહાસ રચવાથી 69 સેકન્ડ દૂર હતું ભારત
ચંદ્રની કક્ષામાં રહેલું ઓર્બિટર એક વર્ષ સુધી ચંદ્ર વિશે માહિતી આપતું રહેશે
*નાસાના ડેપ્યુટી ચીફ જેમ્સ મોરહાર્ડે કહ્યું- હું બસ એટલું જ કહીશ કે આ વિશ્વ માટે મોટું પગલું હોત*
*ભારત ચંદ્ર પર ઊતરનાર ચોથો દેશ હોત, ચંદ્ર પર રોબોટિક રોવર ચલાવનારો ત્રીજો દેશ હોત*
🎯 *ઈઝરાયલે પણ ચાલુ વર્ષે 11 એપ્રિલે દક્ષિણ ધ્રુવ પર લેન્ડિગનો નિષ્ફળ પ્રયાસ કર્યો હતો*
ઐતિહાસિક પળના સાક્ષી બનવાની આશામાં લોકો રાત્રે ટીવી સામે બેસી રહ્યા
ભારત અંતરિક્ષમાં ઈતિહાસ રચવાની નજીક હતું ત્યારે ચંદ્રની સપાટીથી માત્ર 2.1 કિમી ઉપર ચંદ્રયાનનો ઈસરો સાથે સંપર્ક તૂટી ગયો.
ત્યારે ચંદ્રયાન નક્કી સમય મુજબ 1 મિનિટ 9 સેકન્ડ પછી ચંદ્ર પર લેન્ડ કરવાનું હતું. સંપૂર્ણપણે સ્વદેશી ચંદ્રયાન-2નું લેન્ડર વિક્રમ શુક્રવાર-શનિવારની રાત્રે 1.53 વાગ્યે ચંદ્ર પર ઉતરવાનું હતું.
*રાત્રે લગભગ અઢી વાગ્યે ઈસરોના વડા કે. સિવને કહ્યું કે યાનનો સંપર્ક તૂટી ગયો છે.*
રાઠોડ રોહિત
👆👆👆👆👆
*ચંદ્ર પર જીવન કેવી રીતે સંભવ છે તેની માહિતી મેળવશે*
🎯 1. *ઓર્બિટર:* આખું વર્ષ કામ કરશે, તે જ સંપર્કમાં રહેશે
2379 કિલોનું ઓર્બિટર બે સપ્ટેમ્બરે અલગ થઇ ચંદ્રના ચક્કર લગાવી રહ્યું છે. આ એક વર્ષ કામ કરશે. ઇસરોને પ્રજ્ઞાન અને વિક્રમથી મળનારી માહિતી ઓર્બિટર દ્વ્રારાજ મળશે. તે તપાસશે તે સપાટીની નીચે બરફ છે કે નહીં? એટલે જો બરફ હશે તો પાણી પણ હશે.
🎯 2. *લેન્ડર (વિક્રમ):* સપાટી અંગે ઓર્બિટરને માહિતી આપશે
ભારત ચંદ્ર પર પહેલી વખત લેન્ડિંગ કરશે. 1,471 કિલોનું વિક્રમ પ્રજ્ઞાનને ચંદ્ર પર ઉતારશે. તેમાં ત્રણ મહત્વના ઉપકરણ છે, ચંદ્ર પર ભૂકંપનો અભ્યાસ કરશે. બદલાતા તાપમાન પર પણ શોધ કરશે. તે 14 દિવસ કામ કરશે.
🎯 3. *રોવર (પ્રજ્ઞાન):* 6 પૈડાવાળું છે, કુલ 500 મી. ચાલશે
વિક્રમના લેન્ડ થયા પછી 27 કિલોનું પ્રજ્ઞાન 3 કલાકમાં બહાર આવશે. તે એક સેમી સેકન્ડની સ્પીડથી 14 દિવસમાં 500 મીટરનું અંતર કાપશે. ત્યાર બાદ તેનું કામ પુરું થઇ જશે. બે વિશેષ ઉપકરણ દ્વ્રારા તે માહિતી મેળવી વિક્રમને આપશે. વિક્રમ ઓર્બિટરને અને ઓર્બિટર ઇસરોને આ માહિતી પહોંચાડશે.
11 વર્ષથી તૈયારી, 4 વર્ષ સુધી સઘન અભ્યાસ: તમિલનાડુમાં ચંદ્ર જેવા ખડકો શોધ્યા, બેંગલુરુમાં ચંદ્રની સપાટી બનાવી હજારો વખત લેન્ડિંગ કરાવ્યું
*Proud to be Indian space research organization (ISRO)*
Rathod Rohit
થોડું વધુ જાણકારી ખાસ આપના માટે.
*🎈 ચન્દ્ર પર આજ સુધી છેલ્લા 60 વર્ષમાં 109 મિશન મોકલવામાં આવ્યા.*
*➡️ સફળ મિશન :- 61.*
*➡️ નિષ્ફળ મિશન :- 48.*
*➡️ 17 ઓગસ્ટ 1958માં અમેરિકાએ પહેલું નિષ્ફળ મુન મિશન પાયોનિયર - 0 હતું.*
*➡️4 જાન્યુઆરી 1959માં રશિયાનું પહેલું લુના-૧ સફળ રહ્યું હતું.*
*🎈 ISROના ચેરમેન કૈલાસાવડિવ સિવાન પિલ્લાઈના જીવન વિશે.*
*➡️ પોતાના ખેતરમાં ઉઘાડા પગે કામ કરવા માંડી થી વિશ્વનો સૌથી સફળતા ઓછા ખર્ચે અવકાશમાં જનાર એજન્સીના વડા બનાવવાની કે.સિવનની ગાથા પ્રેરણાદાયી છે.*
*➡️ કે. શિવનનું આખું નામ ડૉ. કૈલાસાવડિવ સિવાન પિલ્લાઈ છે. 14 એપ્રિલ 1957ના રોજ જન્મેલા કે સિવાન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઇઝેશનના સચિવ છે.*
*➡️ વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટરના પૂર્વ ડિરેકટર કે સિવાન રોકેટમેન તરીકે જાણીતા છે. તેમણે બહારના સ્પેસ પ્રોગ્રામ માટે ક્રાયોજેનિક એન્જીનના વિકાસમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપ્યું છે. વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર રોકેટનું નિર્માણ કરે છે.*
*➡️ કે. સિવાન 1982ની સાલમાં ઇસરોમાં જોડાયા હતા. જાન્યુઆરી 2018માં તે ઇસરોના ચીફ બન્યા. તેમણે 104 સેટેલાઈટ લૉન્ચમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી.*
*➡️ રોકેટના નિષ્ણાત હોવા છતાં કે સિવાનને તમિલ કલાસિકલ ગીતો ઉપરાંત પોતાના બગીચામાં માળીકામ કરવાનો શોખ છે.*
*✅ સિવાન તેમના પરિવારના પહેલા ગ્રેજ્યુએટ હતા.*
*➡️ isro ચીફ ખૂબ જ સામાન્ય પરિવારના છે તેમના પિતા ખેડૂત હતા. સિવાન તેમના પરિવારના પહેલા ગ્રેજ્યુએટ છે.*
*➡️ તેમણે પોતાના ગામની પ્રાથમિક શાળામાં અભ્યાસ કર્યો હતો ત્યારબાદ તેમણે નાગરકોઈલ ની હિન્દુ કોલેજમાંથી ગ્રેજ્યુએશન કર્યું હતું. 1980માં મદ્રાસ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેકનોલોજી માંથી એરોનોટિકલ એન્જિનિયરિંગમાં સ્નાતકની ડિગ્રી મેળવી હતી. વર્ષ 2006માં આઈટીઆઈ બોમ્બે માંથી એરોસ્પેસ એન્જિનિયરીંગ માં માસ્ટરની ડિગ્રી મેળવી હતી.*
*➡️ ખુદ કે સિવાન કહે છે કે પગરખા કે ચંપલ વગર મેં મારું બાળપણ પસાર કર્યું છે હું કોલેજ સુધી ધોતી પહેરતો હતો. MITમાં દાખલ થયો ત્યારે હું પહેલીવાર પેન્ટ પહેરતા શીખ્યો હતો.*
*✅ સિવાનની સિદ્ધિઓ.*
*➡️ કે. સિવાન 1982ની સાલમાં ઇસરોના પોલર સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલમાં જોડાયા હતા. અને મિશનનું તમામ પ્લાનિંગ, મિશનની ડિઝાઇનિંગ અને એનાલિસિસમાં મહત્વનું યોગદાન આપ્યું હતું.*
*➡️ કે. સિવાને ડે ઓફ લોન્ચ વાઇન્ડ બાયસિંગ સ્ટ્રેટજીને વિકસિત કરી હતી. આ સ્ટ્રેટજીમાં હવામાનની કોઈ પણ સ્થિતિમાં રોકેટના લૉન્ચને સક્ષમ બનાવે છે.*
*➡️ કે. સિવાને પોતાની કારકિર્દી દરમિયાન વિવિધ પુરસ્કારો મળ્યા છે. જેમાં ડોકટર ઓફ સાયન્સ સામેલ છે.*
*➡️ તેમને ઇસરોના મેરીટ એવોર્ડ, બીરેન રોય સ્પેસ સાયન્સ અને ડિઝાઇન એવોર્ડ સહિતના ઘણા પુરસ્કારો મેળવ્યા છે.*
👌 *સફળતા કરતા પણ વધારે મહત્વનુ છે કોઈપણ કાર્યમા કોશિશ કરવી, શરૂઆત કરવી*
*એકવાર કરેલી શરૂઆત બીજી વખતના કાર્યમાં જરૂરથી સફળતા અપાવશે*
Study Choices
ખુબજ મહત્વની માહિતી જે આપ ચંદ્રયાન 2 વિશે જાણવા માંગો છો
બધીજ પરીક્ષામાં ઉપયોગી બને તેવી વધુ માહિતી ચંદ્રયાન 2 વિશે જાણવા અહી ક્લીક કરો
Comments
Post a Comment